Het is geen geheim dat ouders worstelen met het beperken van schermtijd bij hun kinderen. Schermpjes zijn niet meer weg te denken. “Het is de toekomst”, “pen en papier zullen zeker verdwijnen”, “een kind moét leren omgaan met computers en tablets”.  Dit zijn enkele argumenten die ik vaak te horen krijg. Ik begrijp, als mama van twee jonge bengels, dat het soms een makkelijke oplossing is als je iets gedaan wilt krijgen in het huishouden of gewoon eventjes rust wilt. Maar wat als dit dagelijks meerdere uren duurt en de interesse in andere activiteiten afneemt? We blijven als ouder toch verantwoordelijk voor onze kinderen en het is dus onze plicht hen hierin op een goede manier te begeleiden.

Aantrekkingskracht?  

Elke keer een baby of kleuter iets laat gebeuren op een schermpje, krijgen ze dezelfde plezierervaring als het krijgen van een knuffel of bij het spetteren in bad. Op latere leeftijd krijgt een kind bij het spelen van een game dezelfde succeservaring als bij het inkleuren van een tekening of bij het leggen van een puzzel. Waarom zou een kind dan nog moeite doen om te knuffelen, om actief en sociaal te zijn of om cognitief bezig te zijn wanneer het ook lukt zonder moeite te moeten doen. 

Wat zegt de wetenschap? 

Er zijn tal van onderzoeken gedaan naar de effecten van schermtijd op de hersenen. Een recente studie bij Japanse kinderen(1) lijkt te versterken wat de meesten al lang vermoedden: tv kijken leidt tot hersenverandering bij kinderen. Hoe meer televisie een kind kijkt, hoe groter de verschillen in de hersenen. De onderzoekers bestudeerden kinderen tussen 5 en 18 jaar die gemiddeld ongeveer twee uur televisie per dag keken. Hersenscans lieten zien dat hoe meer tv een kind keek, hoe groter bepaalde delen van de hersenen waren. Het volume van grijze stof was hoger in de regio’s aan de voorkant en de zijkant van het hoofd bij kinderen die veel tv keken. In dit geval was een hoger hersenvolume bij kinderen geassocieerd met een lager verbaal IQ. We kunnen dit vergelijken met het lichaamsgewicht: méér is duidelijk niet beter! 

Daarnaast zijn er nog studies die duidelijke verbanden aantonen tussen meerdere uren per dag schermtijd en een minder psychologisch welbevinden. Dat zich kan uiten in emotionele problemen, hyperactiviteit, minder nieuwsgierig, minder sociaal en zelf tot depressies en medicatiegebruik. 

Wat nu? 

Totaal verbod op schermen is helemaal niet nodig! Zolang je er maar als ouder bij stil staat dat een kind veel meer nodig heeft dan enkel het schermpje! Wanneer schermtijd op een juiste manier gebruikt wordt, kan dit zelfs als meerwaarde gebruikt worden. Maar wat is nu de juiste manier? 

The American Academy of Pediatrics stelde een paar richtlijnen op: 

• Geen schermtijd voor kinderen onder de twee jaar.
  Onderzoek(2)  toont geen meerwaarde van schermtijd op deze leeftijd. Integendeel, tijdens deze kritieke fase van ontwikkeling moet een kind gestimuleerd worden door fysieke activiteit en interactie met de ouders. Op deze leeftijd wordt de basis gelegd van de ontwikkeling en laat nu net de motoriek de motor zijn van deze fase!

• Na de leeftijd van twee jaar maximaal 1,5 uur per dag schermtijd en begeleidt door de ouders. Op die manier is er nog interactie. Zo kan je samen naar een tekenfilmpje kijken waarbij je de kleuren of de vormen benoemt. Vraag aan je kind wat er aan het gebeuren is. Kies ook voor kwalitatieve apps die ook als leerrijk kunnen beschouwd worden. 
• Duidelijke afspraken over de momenten zonder schermtijd. Bvb. tijdens het eten.
• Op bepaalde plaatsen geen schermtijd. Bvb. op de slaapkamer
• Geen schermpjes 1 uur voor het slapen. 

Wat kan je als tegenvoorstel bieden? Enkele tips:

• Inschrijven in sportclub, jeugdbeweging, muziekles, tekenles om die “lange” zaterdagen en woensdagmiddagen te vullen.
• Eigen schermvrij plekje creëren waar ze tot rust kunnen komen. Luisteren naar muziek, boek, strips lezen… 
• Laat ook ruimte vrij voor verveling. Het stimuleert de creativiteit van de hersenen. Het leert kinderen zichzelf te motiveren om beslissingen te nemen en hun eigen tijd in te delen. 
• Stimuleer om buiten te spelen. Ook bij minder goed weer. 
• Ga samen met je kind op zoek naar spelmateriaal dat hij / zij leuk vindt. 
• Probeer als ouder je schermtijd ook te beperken. Kinderen kopiëren gedrag van ouders! Dit is trouwens ook een tip voor mezelf.  🙂

Hoe vroeger je begint met duidelijke limieten te stellen hoe makkelijker het is om de controle over de schermpjes te behouden.  Zo wordt de tijd van uw kind optimaal benut. 

Referenties

1. Takeuchi, Hikaru & Taki, Yasuyuki & Hashizume, Hiroshi & Asano, Kohei & Asano, Michiko & Sassa, Yuko & Yokota, Susumu & Kotozaki, Yuka & Nouchi, Rui & Kawashima, Ryuta. (2013). The Impact of Television Viewing on Brain Structures: Cross-Sectional and Longitudinal Analyses. Cerebral cortex 25. 10.1093
2. Tomopoulos S, Dreyer BP, Berkule S, Fierman AH, Brockmeyer C, Mendelsohn AL. Infant media exposure and toddler development. Arch Pediatr Adolesc Med. 2010;164(12):1105–1111pmid:21135338